Çanakkale’nin Ayvacık ilçesine bağlı Nusratlı, Arıklı, Hasanobası, Ahmetçe, Sazlı ve Demirci köylerini de içine alan 35 bin dönümlük alanda uranyum aramak için Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) tarafından sondaj çalışmaları başlatıldı. Sondaj yapılan alanın köylere çok yakın olması halkı tedirgin ederken, uzmanlar mutlaka radon gazı ölçümlerinin yapılması gerektiğini söylüyor. Uranyum, radyoaktif bir element olmasının yanında zehirli bir metal. Doğal olarak ortaya çıkan bir element olan uranyum, nükleer reaktörlerden, askeri araçlarda zırh yapımına, havacılık sektöründen nükleer bomba yapımına kadar geniş bir alanda kullanılıyor. Halk sağlığı uzmanı Akif Akalın, sondaj yapılan alanın köylere bu kadar yakın olmasını “cinayete teşebbüs” olarak nitelendiriyor. Halkın sağlığının hiçe sayıldığını söyleyen Akalın, “Uranyum bilinen en radyoaktif elementlerden biri. Kararsız bir element olduğu için bozunma sürecinde radyoaktif ışınlar yayıyor. Bu süreçte ortaya çıkan radon gazı akciğer kanserine sebep oluyor. Halk sağlığını ilgilendiren en önemli nokta bu. Radon gazına maruziyet, 10 ile 50 yıl arasında kanser vakalarında patlama yapabilir. Sinsi ve sessiz bir ölümle karşı karşıyayız” dedi. Bölgedeki radyasyon seviyesinin doğal olarak yüksek olduğunu söyleyen Akalın, sondaj çalışması yapılmıyorken dahi halk sağlığının tehdit altında olduğunu, sondaj çalışmasıyla bu riskin daha da arttığını belirtti. Uranyum arama çalışmaları bölge için yeni bir gelişme değil. MTA, 1961 ile 1982 yılları arasında aynı bölgede sondajla arama çalışması yapıyor. 2015 yılında bölgeye giden doktora öğrencisi Gülcan Top, Arıklı ve Ahmetçe köylerini de kapsayan 20 kilometre karelik alanda toprak örnekleri de toplayarak iç ve dış gama dozu hız ölçümü yaptı. Yapılan ölçümlerde MTA’nın geçmiş dönemde açtığı sondajlarda yüksek radyasyon değerleri ölçüldü. Gülcan Top’un tez danışmanlığını yapan İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Yüksel Örgün, Ezine’den Ayvacık’ın güneyine kadar olan bölgenin volkanik ve granitik kayalardan oluşan bir bölge olduğunu belirtti. Bölgenin radyasyon seviyesinin doğal olarak yüksek olduğunu anlatan Örgün, “Halkın böylesi bir telaşa kapılmasına gerek yok. Ancak geçmiş dönemlerde yapıldığı gibi maden atıkların sağa sola atılmaması gerekiyor. Halk sağlığını etkileyip etkilemediğini anlamamız için öncelikle radon gazı ölçümleri yapılması gerekiyor. Bölgede henüz böyle bir çalışma yok” diye konuştu. Bölge halkı sondaj çalışmalarının durdurulması için eylemler yapıyor ve her çarşamba forumlar düzenliyor. Ancak Arıklı Köyü sakinleri, diğer köylerden foruma katılımın az olmasından şikayetçi. Halkın en büyük korkusu ise uranyum bulunduğu zaman köyün boşaltılması ihtimali. Arıklı Köyü Muhtarı Fevzi Özkan, bölgedeki çalışmaların mutlaka durdurulması gerektiğini söyledi. Doğma büyüme Arıklılı olduğunu söyleyen Özkan, “Bu köy bizim her şeyimiz. Yaşamımız da bu topraklarda ölülerimiz de. MTA yetkililerinden köye gelip bizi bilgilendirmesini istedim ama yapmadılar. Ne yapacak buradaki insanlar? Lütfen bu çalışmalar durdurulsun” dedi. Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Nusratlı Köyü Kültür Turizm ve Dayanışma Derneği, Ege ve Marmara Çevre Belediyeler Birliği’yle beraber 40 vatandaş uranyum aramak için başlatılan sondaj çalışmalarına karşı dava açtı. Davalardan biri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na “arama ruhsatı iptali” talebiyle açıldı. Davalardan ikincisinde ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın “ÇED Kapsam Dışı” kararının iptali talep edildi.